ARCHIWA

ADAM HOFFMANN w KUNSTGEWERBESCHULE

Na wystawie o krakowskiej Kunstgewerbeschule znalazły się obiekty pochodzące głównie z archiwum Adama Hoffmanna i Ewy Kierskiej, stanowiące tylko niewielki wycinek historii tej szkoły – są to prace uczniów, fotografie, grafika z pamiątkowym tekstem Mieczysława Porębskiego dla Adama Hoffmanna. 

W wyniku niezwykłego zbiegu okoliczności odnaleźliśmy oryginalne regulaminy szkoły – pierwszy podpisany przez Fryderyka Pautscha z 20 października 1940, w języku polskim i niemieckim, z pieczątką „INSTYTUT SZTUK PLASTYCZNYCH KRAKÓW / KUNSTGEWERBESCHULE”, drugi z podpisami Leona Stachnika i Wilhelma Heerde z pieczątką „STAATL. KUNSTGEWERBESCHULE IN KRAKAU / PAŃSTW. SZKOŁA PRZEMYSŁU ARTYSTYCZNEGO W KRAKOWIE, PL. MATEJKI 13’’. Pautsch był dyrektorem do marca 1941 roku, kiedy to zarządzanie szkołą przejął Heerde. Leon Stachnik pełnił funkcję dyrektora administracyjnego w latach 1940-1943.

Adam Hoffmann uczęszczał na kurs II ogólny, który rozpoczął się w roku szkolnym 1940/1941. Na zachowanej tablicy pamiątkowej możemy zobaczyć wszystkich uczestników kursu, w tym najbardziej znane dziś osoby – Mieczysława Porębskiego czy Stanisława Wójtowicza. Postanowiliśmy odszukać pozostałych słuchaczy. Czym zajmowali się po zamknięciu szkoły? Jak potoczyły się ich losy?          

Franciszek Bunsch wspominał po latach, że środowisko studentów (podobnie jak nauczycieli) Kunstgewerbeschule było bardzo zróżnicowane – „tworzyli je przedwojenni studenci Akademii i innych szkół wyższych, uczniowie po jednej czy dwu klasach gimnazjum, a także tylko po szkole powszechnej”. Szkoła często służyła za przechowalnię, to zresztą tytuł filmu dokumentalnego Ireny Wollen, opowiadającego o szkole. Tak było w przypadku Marty Stebnickiej, która trafiła do Kunsgewerbeschule dzięki swojemu wujowi, profesorowi rzeźby - Stanisławowi Popławskiemu. Uczęszczała na kurs ceramiki, ale jak sama przyznawała – nie miała ani zainteresowań ani zdolności w tym kierunku.

Kurs II ogólny (1940/1941) liczył 29 osób, zajęcia odbywały się w budynku Akademii przy Placu Matejki. Znamy nazwiska uczestników i ich dane adresowe. Nazwiska swoich kolegów z kursu odręcznie spisał Adam Hoffmann (tak przynajmniej sądzimy) na odwrocie pamiątkowej tablicy, która przetrwała w jego archiwum. Na kilkadziesiąt osób, których wizerunki są na tablicy zaledwie kilka udało się odszukać.

Zofia Bochenek (po mężu Artymowska), zajmowała się malarstwem i grafiką, osiadła w Warszawie; Marian Garga, otworzył pracownię ceramiki artystycznej w Krakowie; Danuta Garzyńska po zamknięciu Kunstgewerbeschule zaczęła pracę w zakładzie fotograficznym swojego ojca przy ul. Stradom 9, w 1947 ukończyła Studium Filmowo-Operatorskie w Krakowie i z czasem przejęła rodzinny zakład; Zofia Kopycińska i Halina Rymar zostały graficzkami; Izabela Wicińska po wojnie skończyła krakowską ASP i poświęciła się malarstwu.  

Plan zajęć dla kursu II ogólnego obejmował 44 godziny wykładów tygodniowo, w tym: Studium natury, Kompozycję plastyczną, Liternictwo, Anatomię, Perspektywę, Ćwiczenia warsztatowe, Przegląd sztuki powszechnej i polskiej, Chemię ogólną, Przegląd kultury europejskiej, Ikonografię i symbolikę. Trzy zeszyty z Anatomii, które odnaleźliśmy w archiwum Adama Hoffmanna świadczą, że kursy prowadzone były na dość wysokim poziomie. 

Adam Hoffamn uczył się w Kunstgewerbeschule trzy lata. Po kursie ogólnym zapisał się na Wydział grafiki użytkowej (rok szkolny 1941/1942, 1942/1943).      

Szkołę zamknięto w styczniu 1943 roku.