19 listopada 1963 roku w siedzibie Krakowskiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki przy Rynku Głównym 22 otwarto wystawę rysunków Edwarda Monsiela. W następnym roku wystawę przeniesiono do Warszawy do salonu Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, ul. Rutkowskiego 5. Wcześniej - bo już w kwietniu 1963 kilka rysunków Monsiela znalazło się na wpólnym pokazie plastyki amatorskiej w krakowskim Pałacu Sztuki. 

Był fotografem?

Jan Mitarski pisał we wstępie do katalogu warszawskiej wystawy (1964), że Monsiel "amatorsko interesował się fotografią, ale zdjęcia które po nim pozostały są zupełnie przeciętne". Fotografia w czasach międzywojennych była elitarną dziedziną a zainteresowanie nią w tak małej miejscowości jak Łaszczów musiało być czymś niezwykłym, wymagało umiejętności i środków finansowych. Barbara Typek podaje, że Monsiel „jako jeden z pierwszych w regionie wykonywał zdjęcia” i że zachowały się fotografie zrobione przez niego przed 1939 rokiem w Łaszczowie oraz fotografia na której Monsiel sam fotografuje. Dlaczego trzy osoby jednocześnie? Ze względów ekonomicznych – z łatwością podzielił odbitkę i każdy otrzymał swoją podobiznę.

Schizofrenik artysta?

Na zainteresowanie rysunkami Monsiela w latach 60. z pewnością miała wpływ diagnoza postawiona przez Jana Mitarskiego, stwierdzająca schizofrenię. Dziś możemy spierać się czy diagnoza ta jest słuszna. Historycy sztuki zaliczają Monsiela do artystów nieprofesjonalnych, medycy – analizują rysunki jako wyraz choroby psychicznej. Niektóre tezy podawane przez Mitarskiego i Trybowskiego są na pewno błędne. Najwcześniejsze rysunki Monsiela pochodzą z początku lat 20., powstały w seminarium nauczycielskim w Chełmie, a nie jak uważano w wyniku wstrząsających wydarzeń II wojny światowej. Rodzina wiedziała o artystycznych zainteresowaniach Monsiela, ale nie traktowała jego twórczości poważnie.       

Jedno jest pewne - sporu w sprawie choroby psychicznej nie da się rozstrzygnąć bez samego Edmunda Monsiela, nie było to możliwe w 1963 roku, tym bardziej nie jest możliwe dziś.